In het Apokayan hooggebergte van Borneo ligt mijn geboortedorp Long Nawang. Om de grens met Brits-Borneo te bewaken was mijn Molukse vader als korporaal in deze KNIL-buitenpost gelegerd. Hier leerde hij mijn moeder kennen, afkomstig uit een traditionele Dayakfamilie. Zij had al een dochter Emma uit een eerder huwelijk. Als oudste zoon groeide ik op in dit protestantse gezin. Voor de oorlog werden mijn twee broers geboren en in 1944 nog een derde. In 1940 kreeg mijn vader opdracht om een kaderopleiding voor sergeant te volgen op Java, waardoor hij met zijn gezin werd overgeplaatst. Volgens de adat moest mijn zus Emma achterblijven bij mijn alleenstaande grootvader. Ons vertrek viel de familie zwaar. Achtereenvolgens woonden we in militaire kazernes in Tandjoeng Selor, Tarakan en Samarinda. Uiteindelijk zouden we allen naar Java vertrekken, maar door het uitbreken van de oorlog bleven we noodgedwongen in Samarinda.

Onze kazerne in Samarinda werd voortdurend gebombardeerd en beschoten door kleine Japanse gevechtsvliegtuigen. Net als alle kinderen kreeg ik een stukje rubber aan een touwtje om mijn hals om tussen mijn tanden te klemmen tijdens bombardementen. Minstens drie keer per dag schuilden we in loopgraven twee kilometer buiten de kazerne. Vaak bereikten we ze net niet op tijd en dan rende je tussen de kogelen bommenregen door. Ik zag veel doden en gewonden. Nog altijd ben ik doodsbang als ik in de verte vliegtuiggeronk hoor. Op 2 februari 1942 kwamen de Japanners zwaar bewapend onze kazerne binnen. Ze dreven de KNIL-gezinnen bijeen op het grasveld en in de barakken zochten ze naar bewijsstukken van het KNIL-leger. Als ze iets vonden werd je ondervraagd, gemarteld en afgevoerd. Trillend van angst hoopten we dat ze niets zouden vinden. Gelukkig had mijn moeder voor de inval alle medailles en papieren al begraven. Alle mannen werden meegenomen naar de gevangenis.

Een week later mocht ik als zesjarige oudste zoon naar de gevangenis om mijn vader kleren te brengen. Voor elke Japanner die ik tegenkwam, moest ik diep buigen. In zijn cel zag ik mijn vader verslagen op de grond zitten.
Wij konden nauwelijks praten, want ik mocht niet lang blijven. Na vier weken werd hij broodmager vrijgelaten. Tot zijn verbazing was hij de enige KNIL-militair die de gevangenschap had overleefd.

Mijn moeder bleef met de kinderen nog maanden in het woonoord wonen en had een moestuin aangelegd. In zijn zeldzame vrije tijd leerde mijn vader mij lezen en schrijven, omdat mijn moeder dit niet kon. Zij stuurde mij voor elke boodschap erop uit. Zo moest ik eens met twee lege flessen naar het dorpscentrum voor klapperolie. Terwijl ik het centrum naderde, werd het gebombardeerd. Bij de schuilkelders aangekomen, werd ik twee maal de toegang geweigerd door reeds schuilende buurtbewoners. Hoe konden zij een kind zo wegsturen? Vluchtend tussen de bomexplosies door, dacht ik alleen: ‘Als mijn familie maar veilig is!’ Huilend van angst dat mijn familie niet meer leefde, rende ik naar ons huis waar niemand was. Toen ik overstuur in een schuilkelder in mijn moeders armen vloog, vroeg ze verbaasd waarom ik die flessen nog droeg. “Jouw veiligheid is toch veel belangrijker, dan die last!

Mijn vader kwam op een avond niet thuis en was gevangen genomen door de Japanse militaire politie, de Kempetai. Hij werd langdurig ondervraagd, maar het bleef onduidelijk waarom hij was opgepakt. Door zijn arrestatie vertrouwden wij niemand meer. Na drie maanden kwam hij thuis en moest hij zijn werk hervatten. Hoewel de bevrijding nabij was, konden mijn ouders niet slapen. Zij zaten avonden afscheid te nemen en te bidden. Elk moment kon de Kempetai binnenvallen en vader weer meenemen. Zijn bundeltje kleren lag al klaar naast de voordeur.

Onverwacht kwam er een groep Indonesische vrijheidsstrijders met grote kapmessen de asfaltweg op, richting onze barak. Een paar barakken verderop werden vrouwen en kinderen gedood. Wij vluchtten naar binnen en sloten alles af. Op straat werd gevochten met de marechaussees die ons bewaakten. Een heldhaftige Menadonese oom van mijn moeder heeft ons met zijn collega’s, Ambonezen en Timorezen, gered en onafgebroken bewaakt. Voortaan werd iedereen gefouilleerd en het was afgelopen met buitenspelen. Uiteindelijk vertrokken wij met een KPM-vrachtschip mijn vader achterna naar Pontianak. Voor mij was het geweldig om rond te lopen op een dek met mitrailleurs en kanonnen. Vanaf de boeg zag ik dolfijnen zwemmen.
Elke haven was een ontdekkingsreis. In opslagloodsen maakte ik uit nieuwsgierigheid vaak voedselkisten open en vond heerlijke cornedbeef. Voor onze veiligheid bleven we twee maanden op die boot, want de vrijheidsstrijders waren nog in Pontianak.
Zodra de kust veilig was gingen wij aan land. In Pontianak kreeg ik op de Hollands Indische School les in het Nederlands. Mijn vader was gepromoveerd tot sergeant, maar wegens een tekort aan mankracht werd hij overgeplaatst naar de Militaire Politie.
Hij moest hard optreden tegen de vrijheidsstrijders. Op den duur werd het zo onveilig voor ons dat het beter was om maar in de Molukken te demobiliseren. In 1951 vertrokken wij naar Nederland.

In Port Said kregen we alvast warme kleding. Bij aankomst in Nederland was het koud en mistig. Verbaasd zag ik in de Rotterdamse haven blanken met kisten sjouwen, in Indië deden alleen koelies dat. We werden naar het voormalige concentratiekamp Vught gebracht. Dat leek op onze KNIL-kazernes uit Indië. Er was nog een dubbele afrastering van vier meter hoog en elk weekend kwamen veel Hollanders naar ons kijken door het prikkeldraad. Oranjegezind had ik een Nederlands vlaggetje op mijn fiets. Op mijn fietstochten groette ik boeren en boog uit respect, maar niemand boog terug. Na de Watersnoodramp in 1953 kregen wij een noodwoning in Kruiningen toegewezen. In Goes ging ik naar de ambachtsschool. Tot mijn pensioen werkte ik bij de gemeente Rotterdam als bedrijfsleider van de afdeling Sport- en Recreatie. Naast mijn werk probeerde ik steeds aandacht te vragen voor de Molukse en Indonesische christenen van de protestantse kerken in Nederland. Per 1 januari 2012 ben ik als representant van de Molukse doelgroep lid van de Cliëntenraad voor oorlogsgetroffenen en verzetsdeelnemers bij de Sociale Verzekeringsbank.