Voor de oorlog had mijn vader een stoffenwinkel op de Haarlemmerdijk in Amsterdam. Na de lagere school hielp ik ook mee in de zaak. Mijn vader speelde bas en trompet in het Utrechts Stedelijk Orkest en later in Amsterdam. Mijn jongere zusje Rebecca, die wij altijd Beppie noemden, had prachtige krullen en kon heel mooi zingen. Bevriende orkestleden gaven mij van jongs af aan pianoles. Van mijn ouders leerden we ook thuis Engels en Duits. Ik hield van Tchaikovsky en was dol op de ‘Rhapsody in Blue’ van George Gershwin. Een jaar voor de oorlog zei mijn vader: “Flora, ik wil dat je Cole Porter en Gershwin speelt.” Ik vroeg hem toen: “Papa, ik wil graag jazz leren en ik zou graag een harmonica willen hebben met een pianokant.” Zo leerde ik ook al een beetje accordeon spelen. Op 10 mei 1940, toen de eerste Duitse soldaat onze winkel inkwam, ben ik van angst naar buiten gerend. We moesten verhuizen naar de Achtergracht in de Joodse wijk en een Verwalter nam de zaak over. Met ons persoonsbewijs met een ‘J’ erop mochten we de Joodse wijk niet uit. Met een vervalst paspoort onder de naam Christina Petronella Vitali kon ik bij razzia’s doorlopen. Thuis kon ik pianospelen en mijn vader speelde mee met zijn contrabas en mijn zusje zong. Zo hadden we iedere avond een huis vol muziek. Er kwamen steeds meer razzia’s en mijn zusje dook onder met haar verloofde. Rond mijn negentiende was ik verloofd met de Duits- Joodse Emanuel van Praag, die na de Kristallnacht uit Duitsland naar Nederland was gevlucht. Een paar weken nadat ik onze verloving verbrak, werd hij opgepakt en schreef me vanuit Westerbork brieven.

Op een nacht in februari 1943 werd er bij ons aangebeld. Mijn ouders en ik hadden onze koffers al klaarstaan. Op onze oproep voor de werkkampen stond voorgeschreven wat we moesten meenemen. Nederlandse politieagenten brachten ons naar het Adema van Scheltemaplein. Drie dagen en nachten zaten we in de Hollandsche Schouwburg. De verloofde van mijn zus, Appie Schrijver, probeerde ons nog uit de Hollandsche Schouwburg te krijgen. Hij had geregeld dat iemand tegen ons kwam zeggen dat we een kwartiertje konden wandelen. Mijn vader begreep wat er gebeurde en zei tegen mij: “Ga jij maar, we kunnen niet allemaal onderduiken.” Ik liep naar ons huis op de Achtergracht, waar Appie wachtte. Na een uur besloot ik toch met mijn ouders mee te gaan en liep weer terug naar de Hollandsche Schouwburg. Niemand van de bewakers vroeg waar ik vandaan kwam. De volgende dag werden we naar Westerbork vervoerd. Daar wachtte Emanuel mij op. Hij beloofde me: “Als je met mij trouwt, dan hoef je niet op transport.” Ons huwelijk werd in Hooghalen gesloten. Dat was de enige keer dat ik buiten dit kamp ben geweest. Mijn vader werkte in Westerbork in de wasserij en was trompettist in het orkest. Mijn moeder kreeg het commando over de aardappelkeuken en ik herinner me nog dat we bergen aardappels hebben geschild. Twee maanden later kwam mijn zusje in Westerbork aan, nadat ze was opgepakt in een razzia. Hoe ik de commandant ook smeekte om haar te laten blijven, drie weken later werd ze naar Sobibor gedeporteerd. Achttien jaar was ze en beeldschoon. Meteen vermoord, bleek achteraf. Eind augustus 1943 moesten mijn ouders op transport naar Auschwitz en ik wilde met hen mee. Emanuel probeerde me nog over te halen om het niet te doen. Uiteindelijk heb ik me toch voor mijn ouders gemeld om bij hen te kunnen blijven, zoals ook mijn man zich voor mij meldde. Hij bleek later ook vermoord.

Wij moesten ‘s ochtends vroeg eerst op appèl staan en dan spelen als de werkcommando’s uitmarcheerden. Van het lange wachten in kou en de mist kreeg ik dode vingers. Als ik een noot fout aansloeg, moest ik extra lang oefenen als straf. Alma was doodsbang voor de SS’ers. Als we niet tot goede prestaties kwamen, dan verhief ze haar stem tegen ons: “Zie je die rook? Als wij vals spelen, gaan we ook door de schoorsteen!” Met open mond luisterden de SS’ers naar haar vioolspel, terwijl zij als de dood was voor hen. Als ze kwaad was, speelde ze verboden muziek zoals Mendelssohn. In onze muziekbarak studeerden we voor de concerten die we moesten geven. We zaten daar met zo’n veertig vrouwen, inclusief zangeressen en vrouwen die de partituren uitschreven. De muziekbarak was enigszins een verbetering. We sliepen niet meer met zijn vijven in een hok, maar hadden stapelbedden en kregen soms brood. We hadden zelfs een potkacheltje waar ik mijn pols een keer aan had verbrand. Van de pijn kon ik niet spelen. Een Lagerführer vroeg mij waarom ik niet speelde. Ik liet mijn pols zien. Heb jij geluk dat ik maar twee accordeonspelers heb,“ zei hij, “anders had ik je laten vergassen.” Toen moest ik wel spelen. Ook speelden we in de ziekenbarak, wetend dat die zieken vaak een paar dagen later werden vergast.

Elke dag ging ik naar ons huis om te kijken of er nog anderen waren teruggekeerd. Op de stoep voor onze deur wachtte ik op nieuws. Op een dag kwam Appie daar aan op een fiets met houten banden. We waren dolblij om elkaar te zien. In 1946 trouwden we met elkaar. We kregen twee dochters: Phyllis en Jettie. Ik kan zonder een traan dit interview geven. Maar er zijn momenten dat ik alleen ben, waarop ik wel kan blijven huilen. Dat raak je niet meer kwijt. Ik mis mijn familie iedere dag. Op mijn piano staan zwart-wit portretten van mijn zus en van mijn ouders. Die heb ik kunnen achterhalen van paspoortfoto’s bij een fotograaf in Amsterdam. Ik heb ze laten uitvergroten. Mijn zusje had zulke mooie krullen! Ook het portret van mijn orkestdirigente, Alma Rosé, koester ik iedere dag. Dit is het enige dat ik nog van hen heb.

Interview: Ellen Lock, SVB/PUR-cliëntenblad Aanspraak juni 2012.