‘Mijn broers en ik waren lid van de Bataviasche Voetbal Club, waar ik hockey speelde. Op 17-jarige leeftijd stond ik in de kantine te zingen bij de piano, toen ik Kees Stolk voor het eerst zag. Het was wederzijds liefde op het eerste gezicht. Hij was 25 jaar en haalde me op zaterdag op van school met zijn Chevrolet. Hij was bedrijfsleider bij een boekhandel. Mijn vader wedde: ‘Dat duurt nog geen drie maanden!’ Maar mijn moeder vond hem direct aardig. We verloofden ons stiekem. Thuis deed ik mijn verlovingsring altijd af, maar de baboe vond hem een keer bij het wasgoed en bracht de ring naar mijn moeder. Ik moest alles opbiechten. We kregen geen toestemming om te trouwen, omdat ik te jong was. In april 1941 mochten we ons officieel verloven omdat ik inmiddels mijn eigen brood verdiende als privé-secretaresse bij Javastaal-Stokvis. Het was een zorgeloze tijd, ondanks de oorlog in Europa, de bezetting van Nederland en de dreiging van Japan. We gingen veel uit en hadden geen idee dat alles spoedig zou veranderen. We waren verliefd, verloofd en wilden in januari 1942 trouwen. Op de Tjiandjoerweg vonden we een huis waar Kees alleen ging wonen in afwachting van ons huwelijk.’

‘Op 7 december 1941 werd Pearl Harbor door de Japanners gebombardeerd en al snel raakte Nederlands- Indië bij de strijd betrokken. Meteen nadat dit nieuws over de oorlogsdreiging bekend was, zei Kees dat het beter zou zijn om eerder te trouwen, zodat ik als oorlogsweduwe tenminste recht zou hebben op een staatspensioen als hij zou sneuvelen. Ook mijn ouders stemden toe met het oog op mijn verzekerde toekomst. Op 10 december 1941 trouwden we. Mijn vader had zelfs een kistje champagne gekocht voor de receptie en de familielunch geregeld in Hotel Des Indes. Na afloop brachten we de huwelijksnacht gedeeltelijk door in een schuilkelder in de tuin, om ons te beschermen tegen de eerste Japanse luchtaanval op Java. De volgende dag ging mijn kersverse echtgenoot in dienst. In die eerste maanden van ons huwelijk was hij veel op patrouille. Op 8 maart 1942, toen het KNIL capituleerde voor de Japanse overmacht, was het met ons samenzijn helemaal afgelopen. Hij werd krijgsgevangen gemaakt en opgesloten in een kamp in Bandoeng. Mijn twee broers werden tegelijk met mijn man geïnterneerd. Japanse troepen bezetten Batavia en het was voor een Europese vrouw niet langer veilig om alleen te wonen. Ik trok bij mijn ouders in en bracht ons pas aangeschafte meubilair naar een Chinese zakenrelatie. Mijn vader werd enkele maanden later als vijandelijk burger opgepakt en in kamp Adek geïnterneerd. De Japanners verordenden dat vrouwen slechts onder mannelijke bescherming mochten wonen en dus verhuisden mijn moeder en ik naar een pension. Mijn vaders zaak was ondertussen door Japanners in beslag genomen.’

‘Het mooiste van onze bevrijding vond ik de wagens vol voedsel die het kamp binnenreden. Al jaren hadden we nauwelijks te eten gehad. Nu stond er opeens een volgeladen tafel, waar het hele kamp met gulzige verwondering langs mocht lopen. Na de bevrijding konden we nog niet juichen, want we moesten van de Japanners voor onze eigen veiligheid in het kamp blijven. Buiten de kampen was intussen de revolutie uitgebroken. Indonesische vrijheidsstrijders eisten de onafhankelijkheid van hun land op. Bersiap, ‘Wees paraat!’, was hun strijdkreet. 
Plotseling verscheen mijn vader bij ons in het kamp op zoek naar zijn vrouw en dochter. Hij nam ons precies op tijd mee, want mijn moeder was er beroerd aan toe. Toen de capitulatie van Japan een feit was, verliet hij op eigen houtje het kamp Bandoeng, nam de trein naar Batavia en ging daar op zoek naar zijn vrouw en dochter. Dit klinkt eenvoudig, maar toen was het levensgevaarlijk. Vrijheidsstrijders overvielen treinen en slachtten alle Belanda’s, Nederlanders, af. Het was een wonder dat mijn vader ongedeerd die reis maakte. Wij wilden graag het kamp verlaten. Vader en ik zochten een leeg huis in de buurt waar we vroeger hadden gewoond. Veel huizen waren leeg achtergelaten door de Japanners. We vonden een mooi huis aan het Logeplantsoen. De bevriende Chinese zakenlieden die onze meubels in bewaring hadden gehad, hielpen ons. We kregen alles keurig thuisbezorgd. Toen was het alleen nog wachten op de jonge mannen, mijn echtgenoot en mijn broers. In al die jaren dat we van elkaar gescheiden waren had ik één keer een voorgedrukt briefje van Kees ontvangen als teken van leven. Het Rode Kruis vertelde ons dat ze alle drie nog in leven waren.’

‘Buiten de kampen was het gevaarlijk vanwege mogelijke aanvallen van de vrijheidsstrijders. Toen er eindelijk Engelse troepen kwamen om ons te beschermen, voelden we ons een beetje veiliger. We hadden nog geen bedienden en deden zelf boodschappen. In november 1945 fietste ik naar een kleine pasar om groenten te kopen. Ik had net een paar groenten gekocht en mijn tas aan het stuur gehangen en wilde op mijn fiets stappen om naar huis te gaan, toen er drie Indonesiërs om me heen kwamen staan. Verstijfd van schrik hield ik met beide handen het stuur vast. Ze trokken goloks, kapmessen, en sloegen meerdere malen op mijn polsen, zodat ik mijn fiets losliet. Zij gingen er met mijn fiets vandoor. Daar stond ik dan, heel onwerkelijk, gewond in mijn eigen plas bloed. Tevergeefs schreeuwde ik om hulp, maar de pasar was helemaal leeg. Iedereen was snel weggerend. Opeens zag ik tussen de bomen door twee Nederlandse mariniers in een jeep aan komen rijden. Zij zagen me gelukkig en brachten mij met spoed naar het Tjikini-ziekenhuis in Batavia. Hier waren net dokters uit Nederland gearriveerd, die mij meteen konden helpen. Vijf uur duurde de operatie aan mijn polsen en handen. Tien dagen moest ik in het ziekenhuis blijven. Mijn vader, die telefonisch gewaarschuwd was, kwam me na de operatie opzoeken en knielde huilend neer bij mijn bed. Ik verkeerde in shock. We konden nauwelijks geloven dat mensen hiertoe in staat waren.’

‘Het was december 1945 en ik wachtte in het ziekenhuis op nieuw verband. Aan het einde van de gang zag ik een magere man aankomen, gekleed in een poloshirt en een witte korte broek. Zijn manier van lopen kwam me bekend voor. Even later stond hij naast me. “Ken je me nog?”, vroeg hij. “Jij bent het echt!”, riep ik uit. Het was fantastisch om elkaar in de armen te vallen. 
Kees was als krijgsgevangene in Thailand terechtgekomen, waar hij aan de Birma-Siam spoorweg had moeten werken. Niet lang daarna keerde mijn broer Philip terug van de dwangarbeid aan de Pakan Baroe spoorweg op Sumatra. Hij werd gelukkig herenigd met zijn vrouw. Voor het eerst zag hij zijn dochtertje, die een paar maanden na zijn vertrek geboren was. Het wachten was nu alleen nog op mijn broer Marc. We wisten al via het Rode Kruis dat hij de krijgsgevangenschap in de Japanse kolenmijnen overleefd had. Hij was bevrijd door de Amerikanen en kwam via Manilla terug op Java. Hem wachtte een nare boodschap. Zijn verloofde was er met een ander vandoor. Mijn man en ik namen hem enige tijd later mee naar een feest waar hij zijn latere echtgenote leerde kennen.’