‘Op dinsdagmorgen 14 mei 1940 om circa 11.30 uur werden onze straat en de omgeving ervan gebombardeerd door de Duitsers. Op dat moment was ik voor mijn moeder even een pannetje melk halen bij onze melkboer, die een paar huizen verderop woonde. In één klap sprongen alle ramen uit de sponningen en de hele winkel was één grote stoffige puinhoop. Mijn moeder hoorde de klap en vreesde voor mijn leven. Ze kwam mij daar zoeken en ophalen. Op weg naar ons huis zagen we een brisantbom vallen waardoor drie huizen omver werden geblazen. Toen we thuis waren, sloeg een grote brisantbom een meters diep gat in onze achtertuin, maar deze kwam niet tot ontploffing. Alles in huis lag wel bedolven onder een dikke laag stof en puin en de meubels lagen kapot over elkaar heen. Gelukkig waren mijn familieleden ongedeerd. We moesten hier zo snel mogelijk wegwezen en we dachten veiliger te zijn in het Station Schiedam. Van schrik vergat mijn zus Riet tijdens de vlucht bijna haar baby en mijn oudste zus Ans haalde met mij het kind tussen het puin vandaan. De Parallelweg en omgeving waren zwaar getroffen. Tijdens dit bombardement zijn zestien mensen gedood, acht buren uit onze straat, drie uit Overschie en vijf dienstplichtige militairen. Er zijn 34 woningen en een waterstokerij met de grond gelijk gemaakt. En 48 huizen werden ernstig beschadigd. Daarnaast werd de jutezakkenfabriek ook zwaar getroffen. Nog altijd heb ik nachtmerries over die gebeurtenissen en alles wat erop volgde!’

‘Al op jonge leeftijd voelde ik mij als enige man in het gezin verantwoordelijk voor onze voedselvoorziening. Op het rangeerterrein van Van Gend en Loos stonden diverse vrachtwagons en ‘s avonds - altijd na spertijd - boorden mijn vriend Piet de Koning en ik gaten in zo’n gesloten wagon om te ruiken of er iets eetbaars aanwezig was. Zo boorde ik eens een gat in een vat dat gevuld was met advocaat. We hielden er een emmer onder en iedereen thuis werd er dronken van. We werden bijna gesnapt door een bewaker met een zoeklicht, die ook een paar keer op mij schoot. Zijn razende hond achtervolgde ons. Opeens pakte Piet die hond bij zijn bek en brak die open, waarbij hij een vingertop verloor, maar zo heeft hij ons gered. De winter van 1944-1945 zijn we goed doorgekomen. Inmiddels was ik 14 jaar. Soms was ik wel drie dagen onderweg op zoek naar eten. Dankzij het schoolzwemmen en door ‘s zomers in de Schie te zwemmen, was ik in staat om zelfs enkele malen de Maas over te steken. In Rozenburg waren de boeren heel vrijgevig, zo kreeg ik onder andere boter en vlees. Op een nacht ging het flink mis. Opeens vertrok er een Duits konvooi uit de haven van Maassluis en de grote schepen voeren vlak langs mij. Dat was een erg angstig moment, maar ik werd niet ontdekt. Dankzij de dichte mist kon ik ongezien, deels onder water zwemmend, wegkomen. Dit heb ik twee keer gedaan, daarna wilde mijn bezorgde moeder het niet meer hebben.’

‘Om aan brandstof voor het eten te komen, ging ik turfsteken. Ook leende ik van de waterstoker een handkar en verkocht de turf huis aan huis in Rotterdam-West. Een waterstoker verkocht heet water, want er was toen nog geen warmwatervoorziening in elke woning. Het werd moeilijker om aan voedsel te komen. ‘s Nachts ging het ook eens bijna mis toen ik aardappelen zocht en opeens werd achtervolgd. Ik rende een trapportiek in, waar juist een Duitse officier met een Nederlands meisje stond te zoenen. De officier richtte zijn pistool op mijn borst. Daar stond ik oog in oog met de vijand, maar zijn vriendin zei: “Niet doen! Dat is een lieve jongen, laat hem gaan!” en zij duwde zijn arm met het pistool naar beneden. Tot mijn grote geluk luisterde hij naar haar. Hij gooide me alleen van de portiektrap af en liet me gaan. Begin 1945 werd mijn moeder ziek. Zij had een ontsteking aan haar baarmoeder. De huisarts adviseerde haar een curettage in het ziekenhuis, een kleine operatie om de baarmoeder schoon te maken. Ik ging ter ondersteuning met mijn moeder en de huisarts mee naar het ziekenhuis. Bij de ingang werden we echter tegengehouden en zonder enige uitleg weggestuurd door een bewapende Duitse officier en twee bewakers. We begrepen er niets van en onze huisarts ook niet.’

‘Op 3 maart 1945 zou ik met mijn zus Riet naar de IJssellinie gaan om eten te kopen van mijn verdiende turfgeld. Wegens een treinstoring moesten we eerst naar Amsterdam. Op het Centraal Station Amsterdam werden we tegengehouden door een Duitse officier. Hij raadde ons aan om via Zwolle verder te reizen, maar dan moesten we op de avondtrein wachten. Dus zijn we in Amsterdam ‘zwart’ wat gaan eten. En we hadden in tijden niet zo lekker gegeten. Eenmaal terug op het station werden we door een Duitse officier teruggestuurd naar Schiedam, want op de route naar het Oosten werd gevochten met de geallieerden. Op de terugweg zagen we het bombardement op de Haagse stadswijk Bezuidenhout vanuit de trein, die daar vijf uur stilstond en we konden er niet uit. We stonden doodsangsten uit want de bommen vielen vlakbij. Pas tegen de avond keerden we veilig bij onze ongeruste moeder terug. De Engelsen wilden de Duitse V2-raketinstallaties in het Haagse Bos bombarderen. Met deze V2-raketten werd Londen bestookt van september 1944 tot en met maart 1945. Per ongeluk bombardeerden de Engelsen echter de Haagse woonwijk Bezuidenhout, want hun kaartcoördinaten klopten niet.’

‘Sinds april 1945 werden de Duitsers al bijna niet meer in Schiedam gezien en de geallieerden rukten op. Er volgden vele geallieerde voedseldroppings rondom Schiedam. Er zat gecondenseerde melk bij, corned beef en we smulden van de chocoladerepen. Ook gooiden zij Zweeds wittebrood naar beneden. Ik heb heel wat voedselpakketten kunnen vinden voor mijn familie. Na de Duitse capitulatie op 5 mei 1945 zagen we voortdurend een grote stoet Duitse militairen richting Station Schiedam lopen om per trein terug te keren naar Duitsland. Op 8 mei 1945 werd Schiedam bevrijd door de Canadezen. Mijn vrienden en ik waren hoornblazers bij de padvinders en liepen mee in de bevrijdingsoptocht in het centrum. Van de waterstoker mocht ik een bakfiets lenen en ik kocht ijsjes voor 5 cent bij de Jaminfabriek in Rotterdam, die ik voor een kwartje verkocht.’

‘Het bombardement op Schiedam wierp toch een langere schaduw over mijn leven dan ik dacht. In 1982 kreeg ik achter het stuur van mijn auto een zenuwinzinking. Ik kreeg hartkloppingen, voelde me klam en raakte verlamd. Nog net op tijd kon ik de auto aan de kant van de weg zetten. De ambulance bracht me naar de Spoedeisende Hulp. De cardioloog kon niets bijzonders aan mijn hart vinden. Hij stuurde me door naar een psycholoog en daar bleek ik aan het juiste adres te zijn. Sinds de oorlog had ik me zo vermand en altijd keihard gewerkt om alles te willen vergeten. En dat ging heel lang goed, totdat ineens de oorlog in volle hevigheid bij me naar boven kwam. Ik had een gevaarlijk hoge bloeddruk en kreeg nachtmerries over de oorlog. Noodgedwongen moest ik stoppen met werken en rust nemen. Intussen ben ik toch nog in goede gezondheid 92 jaar geworden. Mijn huwelijk met mijn Oostenrijkse vrouw, die ik tijdens het skiën in 1957 had leren kennen, liep al snel niet goed en zij verlangde terug naar Oostenrijk. Met haar kreeg ik twee zonen, die uiteindelijk graag bij mij en mijn huidige vrouw in Nederland bleven wonen. Mijn vrouw Kiki en ik kennen elkaar van het werk. Zij was heel lang mijn secretaresse. We spelen graag bridge en ik speel biljart met gezellige dorpsbewoners. Kijk eens, ik sta bovenaan in de biljartcompetitie in de B-groep. We letten goed op onze gezondheid, dan kunnen we hopelijk nog wat langer van het leven genieten. In september 2023 hopen wij ons 50-jarig huwelijk te vieren.’

Interview: Ellen Lock, Maart-editie 2023, SVB/PUR-cliëntenblad Aanspraak.